ארכיון יומי: 12 באוקטובר 2021


יהדות המגרב: רפאל בן שמחון- מנהג שירת הבקשות אצל יהודי מרוקו

יהדות המגרב

המשוררים והפייטנים האחרונים

העלייה ההמונית הגדולה של שנות ה־50 והלאה, הביאה עימה לארץ, מספר לא מבוטל של פייטנים וחובבי השירה, זמרים בעברית ובערבית מרוקאית וכן מנגנים בכלים, כך נוצר וקם דור חדש של פייטנים ומשוררים צעירים המפוזרים היום בכל חלקי הארץ.

הפייטן ר׳ חיים לוק

בין הפייטנים שהגיעו בשנות השישים, והעשירו בקולם הערב את מכלול הפיוט העברי והשירה האנדאלוסית, אלה אשר הרחיבו והקימו מקהלות לתפארת, יש לשמור מקום מיוחד לפייטן האהוב ר׳ חיים לוק יליד קאזאבלנקא, שניחן בקול ערב ובהקפדה ביצועית מושלמת, תכונה שקירבה אותו למורו ר׳ דוד בוזגלו ז״ל. ר׳ חיים למד גם אצל ר׳ חנניה ביטון ור׳ יוסף סבאג ממוגדור. לפייטן לוק סגנון אישי בביצוע המוסיקה האנדאלוסית בשילוב הפיוט ה״מטרוג׳״ (אריגה), לכן שוקד ומקדיש מזמנו ללימוד ומחקר בתחום המוסיקה הזו.

ר׳ חיים לוק נולד ב־1942 בקזבלנקה, למד ב״אם הבנים״ ושם והיה תלמיד וחבר במקהלת בית הספר, בוגר ישיבת ״עץ חיים״ בטנגיר וישיבת שניידער בלונדון. היה מורה, מחנך ומנהל בבתי ספר במרוקו ובישראל. ר׳ חיים למד שירה אצל רי דוד בוזגלו ואחרים, שימש כחזן, פייטן אורח בריכוזי קהילות יהודיות והופיע בכינוסים מוסיקליים ברחבי תבל. מאז 1987 עושה ר׳ חיים לוק בשליחות כרב וכמנהיג רוחני לקהילת ״אם הבנים״ בלוס אנג׳לס. בהיותו בארץ הקפיד מאוד, שלא להשמיע את שיריו ברדיו בלילות שבת וזכור לי היטב שעל כל תקליטיו או סרטיו, הייתה מדבקה בה היה כתוב: אסור לשדר בשבת.

(רוב הפרטים על הנ״ל, צוטטו מתוך התכנייה שיצאה ב־13.3.1996 לרגל ״קונצרט פיוט חגיגי״ שנערך בתיאטרון ירושלים , במסגרת 3000 שנה לירושלים עיר דוד).

הפייטן אמיל זריהן

הצעיר יפה התואר, בעל ״קול הזמיר״ שעלה ארצה בתור ילד מרבאט, אינו אלא אמיל זריהן אשר היה אז בן תשע שנים בלבד. עוד בהיותו במרוקו, התחיל ללמוד לשיר. בארץ למד את שירת הפיוטים אצל ר׳ שלמה וענונו ז״ל . מחלקת תכניות ״מהווי המזרח־כבקשתך״ של קול ישראל גילתה אותו והוא הופיע ברדיו במשך שלוש שנים, שם זכה בתואר ה״חוזליטו הישראלי״ בשל עוצמת קולו הנעים. לאמיל זריהן יצאו מוניטין של חזן ופייטן המרתק בקולו את ליבותיהם של באי בתי הכנסת ברחבי הארץ בלילות הבקשות.

אמיל זריהן, יליד רבאט הגיע לישראל בגיל .9 כאן בארץ למד שירה ופיוט אצל ר׳ שלמה וענונו ומיד התפרסם בכל הארץ וזכה לכינויים ״קול הזמיר״ ו״החוזליטו הישראלי״. אמיל זריהן הוא היום הפייטן המבוקש ביותר בארץ ובחו״ל. הופעותיו בארץ ובחו׳׳ל מושכות קהל רב ועצום, הוא גם חזן מאוד מבוקש בבתי כנסת רבים. אמיל זריהן מבצע את מגוון השירה של יהודי צפון אפריקה, ובכלל זה המוסיקה האנדלוסית בלבושה הערבי והעברי כאחד. (רוב הפרטים עליו צוטטו מתוך התכנייה שיצאה ב־13.3.1996 לרגל ״קונצרט פיוט חגיגי״ שנערך בתיאטרון ירושלים במסגרת 3000 שנה לירושלים עיר דוד).

ר׳ רפאל חיים שושנה

איש רב פעלים אשר שמור לו מקום כבוד אצל יהודי מרוקו במיוחד בעולם התורני, הוא המשורר הדגול, הרב חיים רפאל שושנה ז״ל, יליד מראכש. הוא היה משורר, מורה, מדקדק, דיין ומו״צ. חיבר ספר שירים וקרא לו ״רחש לבי דבר טוב״ (רח״ש, היא ראשי תיבות של שם המחבר), ערך מחדש את ספר ״שיר ידידות״, ניקה אותו מכל סיג של שגיאות וטעויות, פיסק וניקד אותו וגם עיטר אותו בשני ביאורים, האחד מתומצת וצמוד לדף, והשני בסוף כל כרך המציין מקורות מן התנ״ך, הספרות התלמודית, המדרשית, ההלכתית והמחקרית, מהם שאבו משוררינו וקרא אותו ״אעירה שחר״.

ר׳ רפאל חיים שושנה (רח״ש), תער״ב־תשמ״ז, 1912־1987 מראכש. כיהן גם כדיין בדמנת ובקאזאבלנקא. בשנת 1966 עלה לארץ, התיישב בבאר־שבע, שם נתמנה דיין עד יום פטירתו. ראה: אילן היוחסין של משפחת אלקיים מאת יוסף כהן;מקורות השירה, ע׳ 53.

יהדות המגרב: רפאל בן שמחון- מנהג שירת הבקשות אצל יהודי מרוקו

Laredo Abraham-les noms des juifs du Maroc- זאגורי   Zaguri

 

52.אשיליו         Usillo

Ce nom, dont le sens n’a pu être déterminé, est trouvé sous la gra­phie d’Usiellys dans les documents espagnols du XVe s

Ishaq Usillo bar Mosheh Gasiel Usillo figure comme vendeur d’une vigne dans la région de Calahorra, d’après un acte établi en cette ville au mois d’Elul 5019 (1259). Cantera, Documentos de compraventa hebraicos de la Catedral de Calahorra. «Sefarad» VI (1916) 37-61

Samuel Usiellys est mentionné dans un document du 19 janvier 1445 comme ayant payé en qualité de trésorier de l’«Aljama» de Huesca au chanoine de la cathédrale, une somme de 500 sueldos pour un recen­sement annuel. R. del Arco, La Aljama Judaica de Huesca, «Sefarad» VII (1917) 271-301

Ya'aqob Usillo, copiste du manuscrit biblique de l’Escorial. G II. 19, daté du 17 Iyar 5213 (1453). J. Llamas, Los manuscritos hebreos- de la Real Biblioteca de El Escorial. «Sefarad» I (1941) 7-13

Abraham Usillo figure comme ayant subi un examen pour exer­cer la profession de chirurgien à Huesca en 1153. R. del Arco, La- Aljama Judaica de Huesca. «Sefarad» VII (1917) 271-301

Huesca (Huesca en espagnolUesca en aragonais) est une ville du Nord de l'Espagne, capitale de la province du même nom, dans la communauté autonome d'Aragon et la comarque de Hoya de Huesca

Mosheh Jacob Usillo, «Sofer» en Espagne au XVe s., copiste du  ms. G. II. 19 de la Bibliothèque de San Lorenzo de El Escorial. J. Lla­mas, Los Manuscritos Hebreos de la Real Biblioteca de El EscoriaL «Sefarad» I (1911) 7-13.

Maestre Abram Usillo, figure parmi les accusés dans un procès  contre les Juifs d’Osca en Décembre 1489. Baer II, 110.

Ben Usillo

Même nom que l’antérieur, précédé de l’indice de filiation hébraïque : «Fils d’Usillo»

  1. Josef ben Jacob Ben Usillo, figure comme vendeur d’un champ d’après un document établi à Calahorra en 1285. Cantera, Documentos- de compraventa hebraicos de la Catedral de Calahorra, «Sefarad» VT (1946) 37-61

Azaguri

Azagouri, Azagoury, Ezaguri, Ezagury, Ezagouri, Ezagoury, Zaguri, Zagury, Zagouri, Zagoury, Zagoory, Azagoory

Ethnique de Zagura, nom d’une ancienne ville qui fut la plus puis­sante et la plus peuplée du Draa, au sud du Maroc. Cette ville, qui a été un centre juif depuis l’Antiquité, a du tirer son nom de «Zigurat», terme assyro-babylonien désignant une tour ou un temple élevé en une série de terrasses superposées.

Zagora (en arabe زاݣورة) est une ville du Maroc située dans la région de Drâa-Tafilalet dans le Sud marocain. La ville nouvelle de Zagora date du protectorat français dont elle était un des centres administratifs. Toutefois, l'oasis chef lieu de la région du Drâa, était habitée depuis bien plus longtemps, puisque c'est de là qu'est partie l'expédition des Saadiens (tribus arabes) vers Tombouctou en 1591.

Autre graphie :זאגורי   Zaguri

Elie Zagury, commerçant influent à Mogador en 1806

David Azaguri, rabbin de Mogador, élève d’Abraham Coriat et de Hayyim Pinto. Il habita Marrakech et Rabat et émigra en 1859 à Sâo Miguel (Portugal). Là, il fonda la première école rabbinique au sein d’une petite communauté de marocains qui étaient établis dans cette ville. Auteur de Sepher le-David le Hazkir «Le Livre de David pour mémoire» (Vienne, 1891). NM, 208

Joseph Azaguri, de Mogador, figure parmi ceux qui ont con­tribué à la publication du Sepher Marpe la-Nephesh de Raphaël Ma­man (Jérusalem, 1894)

Eliyahu Azaguri, de Casablanca, figure parmi ceux qui ont contribué à la publication du Sepher Marpe la-Nephesh de Raphaël Maman (Jérusalem, 1894).

Aharon Azaguri, fils d’Eliyahu (4), figure parmi ceux qui ont contribué à la publication du Sepher Marpe la-Nephesh de Raphaël Maman (Jérusalem, 1894).

Nissim Azaguri, fils d’Eliyahu (4), président de la Communauté de Casablanca, figure parmi ceux qui ont contribué à la publication du Sepher Marpe la-Nephesh de Raphaël Maman (Jérusalem, 1894).

David Azaguri, fils de Nissim (6), figure parmi ceux qui ont contribué à la publication du Sepher Marpe la-Nephesh de Raphaël Maman (Jérusalem, 1894).

Yahya Azaguri, fils de Nissim (6), interprète au Consulat de France à Casablanca en 1907. Une des personnalités les plus marquantes du Judaïsme marocain, présida la Communauté de cette ville pendant plus d’un demi-siècle, jusqu’à sa mort survenue en 1959. Inspecteur des institutions juives au Maroc, très écouté par les autorités, il consacra sa vie au service de ses coreligionnaires. Décoré de la Légion d’Honneur 

Samuel Azaguri, commerçant notable de la communauté de Tanger aux XIXe et XXe s

Abraham Azaguri, fils de Nissim (6), notable de la Communauté de Casablanca au XXe s

Elias Azaguri, fils de Samuel (9), commerçant et industriel à Tanger, ayant fait partie du Comité de la Chambre de Commerce anglaise et collaboré à plusieurs institutions locales

Samuel Azaguri, fils d’Elias (11), industriel à Tanger

Aharon Azaguri, fils d’Elias (11), ingénieur industriel à Tanger

Sidney Azaguri, fils d’Elias (11), ingénieur industriel à Tanger

Abraham Azaguri, fils d’Elias (11), ingénieur industriel à Tanger

Marcel (Meyer) Zaguri, fils d’Abraham (10), né à Casablanca, ingénieur civil des Mines à Paris

Victor Nissim Zaguri, fils d’Abraham (10), né à Casablanca en 1918, pharmacien à Paris

Daniel Amram Zaguri, fils d’Abraham (10), né à Casablanca en 1927, professeur de Biologie à la Faculté de Médecine de Paris

    בן אזאגוריBen Azaguri

Même nom que l’antérieur précédé de l’indice de filiation : «Fils d’Azagury ou de l'origine de  Zagura

Laredo Abraham-les noms des juifs du Marocזאגורי   Zaguri.

הירשם לבלוג באמצעות המייל

הזן את כתובת המייל שלך כדי להירשם לאתר ולקבל הודעות על פוסטים חדשים במייל.

הצטרפו ל 227 מנויים נוספים
אוקטובר 2021
א ב ג ד ה ו ש
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31  

רשימת הנושאים באתר